ประเพณีโคมลอย (ประเพณียี่เป็ง)
ประเพณียี่เป็น เป็นประเพณีลอยกระทงของชาวล้านนา ได้จัดทำขึ้นในวันเพ็ญเดือน ๒ ของชาวล้านนาเป็นภาษาคำเมืองในภาคเหนือ คำว่า ยี่ แปลว่า ๒ และคำว่า เป็ง แปลว่า เพ็ญหรือพระจันทร์เต็ฒดวง ซึ่งชาวล้านนานับทางจันทรคติ ส่วนภาคกลางตรงกันเดือน ๑๒
ประเพณียี่เป็ง จะเริ่มตึ้งแต่ขึ้น ๑๓ ค่ำ หรือ เรียกว่า วันดา เป็นวันที่จ่ายของเพื่อเตรียมไปทำบุญเลี้ยงพระที่วัด
ขึ้น ๑๔ ค่ำ พ่ออุ้ยแม่อุ้ยและผู้มีศรัทธาในทางธรรม ก็ไปถือศีล ฟังธรรม ทำบุญเลี้ยงพระที่วัด และที่ลานวัดจะจัดทำกระทงขนาดใหญ่ เพื่อใส่ของกินของใช้ ใครจะมาใส่ไว้ในกระทงก็ได้ เพื่อนำไปทำบุญทำทานกับคนยากจน
พอขึ้น ๑๕ ค่ำ ก็นำกระทงใหญ่ที่วัด และกระทงส่วนตัวไปลอยในลำน้ำ
ประเพณีพื้นบ้านของชาวเหนือนี้ มีความเชื่อว่าเป็นการปล่อยเคราะห์ปล่อยโศกเรื่องร้ายๆ ออกไป สมัยโบราณพิธีลอยกระทงนั้น เรียกว่า พระราชพิธีจองเปรียงชักโคม
การลอยโคมนั่นเป็นพิธีของพราหมณ์ ทำเพื่อบูชา พระพรหม พระอิศวร พระนารายณ์ แต่ชาวล้านนามีความเชื่อว่าในวันเพ็ญเดือน ๑๒ คนที่เกิดปีจอต้องไปบูชาพระธาตุเกศเก้วจุฬามณี ซึ่งเป็นที่บรรจุมวยผมของเจ่าชายสิทธิถัตถะที่ตัดออกก่อนดำรงเพศนักบวช แต่เจดีย์นี้อยู่ที่สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ซึ่งชาวล้านนาที่เกิดปีจอจึงใช้โคมลอยเพื่อบูชาพระธาตุเกศแก้วจุฬามณี ณ สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ โดยลอยโคมให้ลูงเท่าที่ทำได้และบุชารอยพระพุทธบาท ณ หาดทรายแม่น้ำนัมมทานที ประเทศอินเดีย
ลักษณะของโคมลอย ทำจากโครงไม้ไผ่แล้วติดกระดาษสามีสีสันสวยงาม มีลักษณะเป็นกล่องสีเหลี่ยม เรียกว่า แบบกล่องข้าว ลักษณะกลม เรียกว่า ฮ้งมดสัม (รังมดแดง) มีที่จุดตะเกียงไฟอยู่ตรงกลาง เพื่อที่จะให้ไอร้อนพาโคมลอยขึ้นบนท้องฟ้า เมื่อโคมพองได้เต็มที่แล้ว พอปล่อยลอยขึ้นบนห้องฟ้าพอสมควรก็ปล่อยหางที่ขมวดไว้คลี่ยาวออกมา พร้อมกระดาษสีรุ้งต่างๆ และกระดาษเงิน ทอง ออกมาจากโคม
ในปัจจุบันมีการปล่อยโคมลอยกันมากทั้งกลางวันและกลางคืน ทางหน่วยงานรัฐต่างๆ ออกมารณรงค์ในการปล่อยโคมลอย เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาหรือเพื่อการประกวด ซึ่งการปล่อยโคมลอยนั้นได้ก่อปัญหาที่เป็นอันตรายต่างๆ และการขึ้นลงของเครื่องบิน ขอให้ปล่อยหลัง ๓ ทุ่ม และโคมลอยต้องมีขนาดปริมาตรไม่เกิน ๑ ลูกบาศก์เมตร
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น