ไปเที่ยวที่โบราณสถานเพนียดหรือคูเพนียดที่จันทบุรีกันดีกว่า

ภาพถ่ายจากมุมสูงของคูเพนียด

แท่นที่วางศิวลึงก์

ที่บดยาที่ขุดพบ

เพิ่มคำอธิบายภาพ

ศิลาแลงที่พบที่โบราณสถานเพนียด

ภาพเขียนจำลองเมืองโบราณเพนียด

กลุ่มโบราณสถานเพนียดหรือคูเพนียดคาดว่าน่าจะก่อสร้างประมาณก่อนพุทธศตวรรษที่ 12 ตั้งอยู่ใจกลางเมืองโบราณเพนียด ซึ่งเมืองโบราณเพนียดนี้มีพื้นที่ ประมาณ 1,600 ไร่ โบราณสถานเพนียดหรือคูเพนียด มีขนาดยาว 60 เมตร กว้าง 40 เมตร เป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า วางตัวตามแนวทิศตะวันออกตะวันตก มีอยู่ 2 แห่ง สร้างคู่ขนานกันตั้งอยู่ห่างกันราว 50 เมตร มีทางเดินเชื่อมต่อถึงกัน ซึ่งทางเชื่อมนี้ทำจากหินบดหยาบ คูเพนียดทางทิศเหนือจะมีหลักฐานหลงเหลือให้เห็นมากกว่าคูเพนียดทางทิศใต้ และคูเพนียดทางทิศเหนือด้านที่หลงเหลืออยู่มากที่สุดคือด้านทิศใต้ ซึ่งมีแนวศิลาแลง ก่อสูงจากพื้นดินราว 3 เมตร ส่วนด้านอื่นๆ สูงราว 1.50 เมตร

ภาพจำลองคูเพนียดแฝดและตัวปราสาท

แผนผังบริเวณโบราณสถานเพนียด

ด้านทิศใต็ของคูเพนียดทางทิศเหนือสูง 3 เมตร

ทางเชื่อมระหว่างคูเพนียดที่หลงเหลือ

ทางขึ้นคูเพนียด้านทิศใต้

ศิลาแลงของทางเชื่อมระหว่างคูเพนียดทั้งสองแห่ง

ภายในคูเพนียดทางด้านทิศใต้

แนวป่าคือโบราณสถานเพนียดร้าง

บริเวณฐานศิลาแลงด้านในคูเพนียดมีการถมอัดดินลูกรังเป็นแนวโดยรอบเข้าไปด้านในห่างจากฐานศิลาแลงราว 2 เมตร ซึ่งที่กลางคูเพนียดลึกลงไปนั้นเป็นชั้นดินทรายละเอียดเป็นชั้นที่อยู่ในระดับน้ำใต้ดินใช้เป็นที่เก็บกักน้ำ โดยใช้แนวศิลาแลงกั้นเป็นขอบเขต

ตรงกลางคูเพนียดที่คาดว่าเป็นที่เก็บนำ้มีแนวศิลากั้น

ภาพจำลองภายในคูเพนียด

บันไดทางลงเข้าบริเวณด้านในของคูเพนียดมีทางลง 2 ทาง คือ ด้านทิศตะวันตกและทิศตะวันออก

บริเวณแนวฐานศิลาแลงด้านทิศใต้มีความกว้างและสูงกว่าด้านอื่นๆ ถึง 2 เท่า บริเวณขอบสระทางด้านทิศใต้นี้มีอาคารหลังคามุงด้วยกระเบื้องกาบกล้วยยาวตลอดแนว โครงสร้างของอาคารทั้งเสาและโครงหลังคาคงทำจากไม้

ทางลงในคูเพนียดทางทิศตะวันตก

ภาพเขียนจำลองบันไดลงคูและอาคารที่มุงหลังคา

บริเวณด้านนอกแนวศิลาแลงด้านทิศเหนือมีบันไดตั้งอยู่กึ่งกลางของแนวคูเพนียด และบันไดนี้ตั้งอยู่แนวเดียวกับบันไดโบราณสถานเพนียดทางทิศใต้

ทางขึ้นเพนียดอยู่ทางทิศเหนือ

แนวฐานคูเพนียดด้านทิศเหนือของคูเพนียดทิศเหนือ

ทางทิศตะวันตกของคูเพนียดมีซากอาคารโบราณสถานลักษณะคล้ายระเบียงคตรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ล้อมรอบอาคารเหมือนกับแนวกำแพงที่ล้อมรอบปราสาทหินในภาคอีสาน เช่นที่ปราสาทหินพนมรุ้งและปราสาทหินพิมาย แต่แนวระเบียงคตได้ถูกรื้อทำลายลงไปมากแล้วหลงเหลือหลักฐานเพียงเล็กน้อย ส่วนตัวปราสาทไม่มีร่องรอยเหลือให้เห็นอีกแล้ว

โบราณสถานเพนียดที่นี่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนา โดยใช้น้ำภายในคูเพนียดเป็นที่ชำระร่างกายก่อนเข้าไปทำพิธีกรรมยังศาสนสถาน และระเบียงคตด้านทิศตะวันตกที่มีอาคารหลังคามุงกระเบื้องนั้นใช้เป็นสถานที่เตรียมตัวและผลัดเปลี่ยนเครื่องแต่งกายสำหรับสามัญชนหรือเป็นศาลาเปลื้องเครื่องทรงของพระมหากษัตริย์ เพราะในศาสนาพราหมณ์การจะเข้าไปประกอบพิธีกรรมในสถานที่ของเทพเจ้าจะต้องชำระล้างร่างกายและจิตใจให้บริสุทธิ์

 ขอขอบคุณพี่ช่อที่ให้ข้อมูลและพาเที่ยวคูเพนียด

เมืองเพนียดเปิดให้บริการวันจันทร์-ศุกร์

เวลา 09.00  - 15.00 น.

โทร.สอบถามได้ที่  089 249 0058